Bahçelievler - İstanbul info@istanbulpediatri.com +90 (212) 441 42 00
Uzmanlığımız Sadece Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları...

Bebeklerde Diş Çıkarma

Bebeklerin diş çıkarma süreci nasıl seyreder? Bu süreç kaç yaşına kadar sürer?

Bebeklerin diş çıkarma dönemi genellikle 6. ve 8. aylar arasında olmakla beraber çok büyük değişiklikler de göstermektedir. 3.  veya 4. ayda nadiren de olsa diş çıkarabilen bebekler olabildiği gibi; ilk dişini 12., 14. ayda çıkaran bebekler de olabilir. Buna ilaveten doğumda, bizim “Natal Diş“ dediğimiz fazladan dişle doğan bebekler de olabilir. Natal dişin, gece, uyku esnasında veya besleme sırasında kendiliğinden düşüp bebeğin solunum yollarına kaçabilme ihtimali vardır. O yüzden natal dişi olan bebeklerin dişlerinin alınması gerekir.

Erken veya geç diş çıkarma büyük ölçüde genetik nedenlerle ilişkilidir. Hipotiroidi, D vitamini eksikliği  veya iskelet displazisi  dediğimiz kemik iskelet sistemiyle ilgili bazı hastalıklar geç diş çıkarmalara neden olabilir. Bunlar süt dişleri için geçerli olan durumlardır. Süt dişlerinin tamamlanması 3 yaşına kadar gerçekleşir ve bu süreçte çocukta 20 tane süt dişi tamamlanmış olur. 5-6 yaşından sonra da süt dişleri dökülür ve çocukta kalıcı dişler çıkmaya başlar. 11-12 yaşına kadar da bu süreç devam eder ve o yaşlara gelindiğinde 32 dişin tamamı çıkmış olur.

Bebekler diş çıkarmaya başladıkları dönemde ne gibi sorunlar yaşarlar?

Aslında yaşanan sorunlar her bebek için geçerli değildir. Ailenin ya da hekimin farkına bile varmadığı şekilde hiçbir semptom vermeden diş çıkaran bebekler olabildiği gibi, diş çıkarma sırasında; huzursuzluk, geceleri sık uyanma, iştahta azalma, eğer katı gıdayla besleniyorsa onu  reddedip anne sütü veya biberona daha çok yönelme, dışkısında hafif bir yumuşama, subfebril(38 derecenin altında ) bir ateş bebeklerde görülebilen değişik semptomlardır.

Bunlar süt dişlerini çıkarma sürecinde olan bebeklerde görülen rahatsızlıklardır. 5 yaşından sonra süt dişlerini döküp kalıcı dişlerini çıkarmaya başlayan çocukta ise bunlar görülmez. Sadece “Premoler veya moler’’ diş dediğimiz büyük azı dişlerinin çıkması sırasında çocukta ağrı olabilir; ama bunun dışında 5 yaşından sonraki süreçte başka bir sıkıntı görülmez!

Diş çıkaran çocukta bu dönemde kullanılabilecek ne gibi ürünler vardır?

Aslında birçok çocukta diş çıkarma sırasında herhangi bir ağrı kesici ya da yardımcı ilaç gerekmez; ama bazı çocuklar bunu biraz sıkıntılı ve yoğun olarak yaşayabilirler. Eğer dişlerin çıkmaya başladığı dönemde daha çok huzursuzlanıyorsa, gece sık uyanıyorsa, çocuğa, basit parasetamol içeren birtakım ilaçlar verilebilir. Lokal anestezik içeren birtakım lidokainli diş jelleri uzun yıllardır kullanılan, bilinen ürünlerdir. Çok zorda kalınan durumlarda, özellikle seçilmiş vakalarda günde 3-4’ü geçmeyecek şekilde kullanılmalıdır. Bu gruptaki çocuklar bütün diş çıkaran çocukların belki de % 20-30’unu geçmez. Parasetamol içeren ürünlerin ağrı kesici ve ateş düşürücü özellikleri vardır. Bu ürünler aneljezik ve antipretiktir. Çocuğun sadece geçici olarak 4-6 saat süreyle ağrısını alma ve ateşini engelleme gibi özellikleri vardır. Genel olarak kullanılan ürünler bunlardır.

Bu sürecin sorunsuz şekilde atlatılabilmesi için ebeveynlere ne gibi görevler düşüyor?

Diş çıkarma süreci her bireyin yaşadığı bir süreçtir ve çocukların büyük çoğunluğu bunu bazen ebeveynleri hiç farkına bile varmadan sorunsuz olarak atlatırlar. Sadece yukarıda saydığım semptomlar görülen çocukların ebeveynlerinin, bu dönemde, bunun diş çıkarmayla ilgili olduğunu, geçici olduğunu, diş çıkarma süreci tamamlandıktan sonra her şeyin yine normale döneceğini bilmeleri gerekir. Bu dönemlerde geçici olarak parasetamol içeren ağrı kesiciler ve diş jelleri kullanılabilir. Bunları bilmeleri yeterlidir. Çünkü bunlar her çocukta görülebilecek normal durumlardır.

Toplumda bu konuda yanlış bilinen ve yapılanlar var mı?

Bence diş çıkarmayla ilgili bilinen en büyük yanlışlardan birisi bu durumu D vitamini eksikliğiyle ilişkilendirmeye çalışmak ve bu yüzden geç diş çıkaran çocuklara yüksek dozda D vitamini vermek; çünkü yüksek dozda D vitamini böberklerde hipekalsiüri dediğimizkalsiyum birikmesi, kalsiyum kristalleri ve daha sonra da kalsiyum taşları oluşumuna sebep olabilir. O yüzden geç diş çıkaran çocuklara D vitamininin normal dozu üzerinde asla verilmemesi gerekir.

İkincisi diş çıkarırken yüksek ateş olması yanılgısıdır. Diş çıkaran çocuklarda yüksek ateşi biz hiçbir zaman diş çıkarmayla ilişkilendirmeyiz. Subfebrilateş dışında yani koltuk altı 38’i geçmeyen ateş dışında ateşin nedeni asla diş çıkarma olamaz. O yüzden ona inanarak veya güvenerek çocuğun hekim kontrolünü geciktirmemeleri gerekir. Ayrıca diş ateşi sürekli olmaz. Yani ağrı kesici vermenizden 4-6 saat sonra çocuğun tekrar ateşi çıkıyorsa bu dişle ilişkili değildir; çünkü diş ateşi kendiliğinden de geçebilir ve bir ağrı kesici verdikten sonraki 24 saat içinde de görülmez. Ebeveynlerin bunları bilmeleri gerekir. Dişle ilgili yanılgılar daha çok bunlardır. Bunların dışında diş çıkarma sırasında öksürüğün ve çeşitli hastalıkların yaşanacağı gibi birtakım inanışlar vardır; ama bunlar da tıbben kesinliği olan bilgiler değillerdir.

Bebeklerde diş çıkarma sürecinde beslenme nasıl bir rol oynar?

Bebeklere ilk 6 ay boyunca anne sütü, 6. aydan sonra yavaş yavaş  anne sütünü tamamlayıcı ek gıdalar, etli sebze püresi ve tahıllı kaşık mamaları verilir. Bunlarla düzenli beslenen bir bebeğin ekstra beslenmeye ihtiyacı yoktur. Diş çıkarma sürecinde kaşıkla beslenmeyi ve katı gıdaları reddetme, anne sütü alıyorsa daha çok anne sütüne yönelme, biberonla besleniyorsa biberon beslenmesine yönelme geçici olarak görülebilir. Bu durum geçicidir ve aileyi endişelendirmemelidir.

Diş çıkarma döneminde flor verilmesi konusu önemli bir konudur. Hep tartışılan, konuşulan, hekimlerin birçoğunun bile kafasında soru işaretleri uyandıran bir konudur. Flor ile ilişkili hep spekülasyonlar yapılmıştır. Özellikle flor eksikliği olmayan bölgelerde flor vermek florozise sebep olabilir. Bir dönem flor ile bir kemik tümörü olan Osteosarkom arasında ilişki ile ilgili spekülasyonlar yapilmiş, ancak daha sonraki bir çok çalışma bunu desteklememiştir.

Bizde söylenen 6. aydan 18. aya, bazen de 2 yaşına kadar çocuklara 0.25 Ppm oranında flor tatbiki yapılması gerektiği yönündedir; çünkü bizim ülkemizde sulardaki flor düşük orandadır. Dişleri korumak için bu yapılabilir. 3 yaşından itibaren çocuklar diş hekimine lokal flor tatbiki için götürülebilirler. Diş çıkmaya başlanan dönemde, 2 yaşından önce macunsuz olarak fırçalama, diş fırçasıyla veya temiz bir gazlı bezle fırçalama, 2 yaşından sonra da macunla fırçalama yapmak gerekir.

Bebeklerin diş çıkarma sürecini sağlıklı bir şekilde geçirebilmeleri noktasında hekimlere ve eczacılara ne gibi görevler düşüyor?

Diş çıkarma sürecinde yaşananlar anlattığım gibi çok majör veya ciddi problemler değildir ve çoğu bebek bunu semptomsuz veya bulgu vermeden geçirir. O yüzden de bulgu görülmedikçe ilaç, ağrı kesici ve jel kullanımına gerek yoktur. Hatta bu sıkıntıları yaşayan her çocuğun da bu ürünleri kullanmasına gerek yoktur. Bazı özel durumlarda çocuğa parasetamol içeren ürünler verilebilir.

Eczacılara da yukarıda saydığım semptomlar ışığında aileleri doğru yönlendirmek ve sadece semptomlar görülen çocuklara ağrı kesici ve diğer ürünleri vermek gibi önemli görevler düşmektedir. Hekimler ve eczacılar aileleri bu konuda doğru yönlendirirlerse aileler de sık yaptıkları yanlışlardan uzak durabilirler.

Copyright © 2016 İstanbul Pediatri Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Merkezi