ÇOCUKLARDA SAĞLIKLI UYKU DÜZENİ GELİŞİMİ VE SIK RASTLANAN UYKU SORUNLARI İÇİN ÖNERİLER

Bebeklerin gece gündüz ayrımı doğumdan sonra 1-3. ay arasında gelişmektedir. Bu düzenin rahat oluşması için uyku saatlerinde ortamın ışığını ve etraftaki diğer uyaranları en aza indirmek önemlidir. Bunu yanı sıra yatmadan önce her zaman üstündeki giysi yerine pijama giydirmek çocuğun uyku ve uyanıklık saatleri arasındaki farkı anlamasına yardımcı olur.Bu yaklaşım gündüz uykuları içinde geçerlidir. İki yaş civarında bazı çocuklar gündüz uykularını bırakabilirler. Yaklaşık 3 ayın sonunda bebekler geceleri yaklaşık 5 saat kesintisiz uyumaya başlarlar.

Çocukalrın uyku saatleri düzenli olmalıdır,uyku öncesi belirli bir hazırlığın olması uykuya dalmayı kolaylaştırır. Bunlar kısa bir oyun oynamak, beslemek, kitap okumak, banyo yapmak yada bezini değiştirmek vb. olabilir. Bu iyi uyku bağlantısı geliştirmek ve yatağında kendi başına uykuya dalmak ile ilgili olmalıdır. Bunlar beslenirken örneğin su yada süt içerken, anne memesini emerken, yalancı meme emerken yada sallanırken olmamalıdır.  Bu tip uyutma metodu ile uyuyan bebekler uyandıklarında uykuya dalmak için tekrar aynı metodun uygulanmasını beklerler.

Çocuğu tam uyumadan hafif uykulu iken yatağa koymak uyandığında kendi başına tekrar uykuya dalmasını kolaylaştırır. Çocuğun yanına konan bebek yada hayvancık gibi oyuncaklar uykuya dalmasını kolaylaştırabilir.

6.aydan sonra bebeğin mümkünse kendi odasında uyumasını sağlamak sağlıklı uyku düzeninin gelişmesi açısından yararlı olabilir. Bazı bebekler ilk 6 ayda geceleri kesintisiz uyurken 9.ay civarlarında geceleri uyanıp ağlamaya başlarlar.  Bu normal gelişmenin bir parçasıdır. Bu durumda bebeğin yanına gidip durumunu kontrol ettikten sonra onu uyarmadan, kucağa almadan ve ışığı yakmadan tekrar uykuya dalmasını sağlamak bu sorunu kısa sürede düzelmesini sağlayacaktır.

Sağlıklı Uyku Düzeni İçin Önerilen Prensipler

Uyku ortamı uykuyu kolaylaştırıcı olmalı:

• Tanıdık ortam

• Rahat yatak

• Uyku ortam ısısı

• Sakin ve karanlık oda

• Uyarıcılardan arındırılmış ortam

• Olumsuz anıların olmadığı bir yer (örneğin cezalandırılma yatak odasında olmamalıdır).

Aşağıdaki noktalar cesaretlendirilmeli

• Yatma zamanı düzeni

• Aynı saatte yatıp kalkmak (hafta sonu ve hafta içi)

• Yorgun olduğunda yatağa gitmek

• Planların yada sorunların yatmadan önce çözülmesi

• Anne baba olmaksızın uykuya dalmak

• Her gün düzenli egzersiz ve temiz hava

Kaçınılması gereken davranışlar

• Yatmaya yakın aşırı heyecan

• Geç saatte yapılan egzersiz

• Günün geç saatlerinde çay, kahve gibi uyarıcı maddeler içeren içeceklerin alınması

• Geç saatte aşırı beslenme

• Gündüz geç saatlerde yada fazla uyumak

Uyku Düzeni Gelişmemiş 6 Aydan Büyük Çocuklarda En Sık Önerilen Metod Şöyledir:

• Bir eğitime başlanırken anne baba uykusuz kalacaklarını bilmeli ve buna göre zamanlarını ayarlamalıdırlar. Ayrıca uyku düzeni konusunda kararlı bir tutum içinde olmalıdırlar.

• Bu yönteme başladıktan sonra çocuğun kendi yatağından başka bir yerde yada beslenirken uykuya dalmasına hiçbir zaman izin verilmemelidir.

• Bu yöntem ile çocukta birkaç gün içinde gelişme sağlanır ve 1-2 hafta içinde uykusu düzene gider.

• Bu yöntem başlangıcında çocuk uyku öncesi hazırlık döneminden geçirilir.

• Çocuk uyanık yada uykuya eğilimli iken bir oyuncağı ile birlikte yatağa konur ve kendi başına uykuya dalmayı öğrenmesi sağlanır.

• İlk gece çocuğu yatağa yatırdıktan sonra yanından uzaklaşılır  ve onun 5 dakika ağlamasına izin verilir. Ardından odaya girilir ve onunla kısaca konuşulur, sırtı sıvazlanarak uyuması söylenir ancak kucağa alınıp sallanmaz. 2-3 dakika sonra çocuk ağlasa bile oda tekrar terk edilir .  Eğer 10 dakika ağlamaya devam ederse tekrar 2-3 dakikalığına odaya girilir ve aynı yöntem uygulanarak odadan çıkılır. Ardından ağlama süresi 15 dakikaya çıkarılarak aynı yöntem tekrarlanır. Gece boyunca bu yöntem tekrarlanır ancak çocuğun ağlama sürecinin 15 dakikayı aşmasına izin verilmez. Takip eden akşamlarda aşağıdaki şekilde aynı yönteme devam edilir.

Gün        1.Bekleme                      2.Bekleme                      3.Bekleme                             Sonraki bekleme süresi

1.gün             5 dakika               10 dakika                             15 dakika                             15 dakika

2.gün             10 dakika              15 dakika                             20 dakika                             20 dakika

3.gün             15 dakika              20 dakika                             25 dakika                             25 dakika

4.gün             20 dakika              25 dakika                             30 dakika                             30 dakika

5.gün             25 dakika              30 dakika                             35 dakika                             35 dakika

        Ağlamanın çocuğa zarar verdiği düşünülmemelidir. İlk geceler zor olabilir ancak çocuk giderek ağlamasının faydasız olduğunu anlayacak kendi başına uykuya dalmasını öğrenecektir. Bu da kendi gelişiminde önemli bir aşamadır.